"خزنده درون شما" عنوان قسمت دوم از سری مستند "ماهی درون شما" است که محور آن فرگشت پوست و دندانها در دوران اجداد خزنده ما میباشد. در این قسمت، دکتر نیل شوبین به پرسشی پاسخ میدهد که شاید به ذهن همه ما خطور کرده باشد: چرا ما انسانها در طول عمر خود فقط یکبار صاحب دندانهای دائمی میشویم و اگر از آنها بدقت مراقبت نکنیم، طبیعت شانس دوباره ای به ما نمیدهد؟
نویسنده: امیر رحمانی
"خزنده درون شما" عنوان قسمت دوم از سری مستند "ماهی درون شما" است که محور آن فرگشت پوست و دندانها در دوران اجداد خزنده ما میباشد.
"خزنده درون شما" عنوان قسمت دوم از سری مستند "ماهی درون شما" است که محور آن فرگشت پوست و دندانها در دوران اجداد خزنده ما میباشد.
در این قسمت، دکتر نیل شوبین به پرسشی پاسخ میدهد که شاید به ذهن همه ما خطور کرده باشد: چرا ما انسانها در طول عمر خود فقط یکبار صاحب دندانهای دائمی میشویم و اگر از آنها بدقت مراقبت نکنیم، طبیعت شانس دوباره ای به ما نمیدهد؟
دکتر شوبین میگوید که علت آن تطابق بسیار دقیق دندانهای ما است.
برای مقایسه به کروکودیل بنگرید که در طول عمر خود مدام دندانهای جدید در میاورد و دندانهای کهنه اش میافتند.
دندانهای کروکودیل زائده های تیزی هستند که بطور پراکنده در دهانش قرار گرفته اند و هیچگونه انطباقی بین این دندانها وجود ندارد. هر چند این دندانها برای گرفتن طعمه مناسب هستند، اما تقریبا به هیچ درد دیگری نمیخورند. کروکودیل نه میتواند شکار خود را از هم بدرد و نه میتواند آنرا بجود بلکه مجبور است قسمتی از اندام شکار، مثل پا یا دست را با دندانهایش گرفته و با پیچاندن سریع بدن خود، آن قسمت را بشکند یا جدا کند و سپس قطعات بزرگ از بدن شکار را درسته میبلعد.
اما دندانهای ما انسانها بسیار متفاوت است. ما میتوانیم یک سیب را با دقت بالایی با دندانهای جلوی خود گاز بزنیم. دندانهای نیش برای پاره کردن گوشت و دندانهای آسیاب برای جویدن غذا کاملا مناسب هستند. همه کاره بودن دندانهای ما بخاطر تطابق بسیار دقیق آنها است و غیر ممکن است که این میزان از دقت را در دندانهایی که مدام در میآیند بدست بیاوریم.
پس داشتن دندانهایی چنین دقیق یک مزیت فرگشتی بوده است و تنها در صورتی قابل حصول بوده که دندانهای دائمی در یک بازه زمانی نسبتا کوتاه همه با هم جفت و جور بشوند.
نکته جالب دیگری که دکتر شوبین در این مستند بدان اشاره میکند ظاهر شدن مو در بدن اولین انواع پستانداران است.
پستانداران اولیه موجوداتی کوچک بودند که در زمان حکمرانی دایناسورها بر روی زمین بناچار به دالانهای زیرزمینی پناه بردند و تنها در طول شب برای شکار و تغذیه بیرون میآمدند. برخی از این پستانداران کوچک، سبیلهای کوچکی مانند سبیل گربه بدست آوردند که برای جهت یابی و لمس اشیاء در محیط اطراف کاربرد داشته است. به مرور زمان موها افزایش یافتند و برای حفظ گرمای بدن نیز بکار آمدند.
لینک دریافت 3 قسمت این مجموعه مستند بسیار ارزشمند
http://fileniko.com/entry/57610|
نظر تکمیلی آقای دکتر قبادیان در این مورد :
لینک دریافت 3 قسمت این مجموعه مستند بسیار ارزشمند
http://fileniko.com/entry/57610|
نظر تکمیلی آقای دکتر قبادیان در این مورد :
عرض شود که دندان آدمیزاد فی الواقع از نظر تکاملی ، یک عضو حسی بوده که در اجداد آبزی ما کار ردیابی را انجام میداده و بعد به مرور تغییر کارکرد داده و ما اکنون با دو ردیف دندان روبرو هستیم که وسط هر کدام یک عصب حسی بسیار بسیار حساس قرار دارد .
به زبان ساده این عصب که بقایای تکاملی یک عضو سنسوری است و اصلا در دندان کارکرد مفیدی ندارد ، عامل یکی از دهشتناک ترین دردهای بشر یعنی دندان درد است .
اگر دندانهای ما ابتدائا برای جویدن یا قطعه قطعه کردن غذا طراحی میشد ، قاعدتا نیازی به چنین عصب حساس و ظریفی نمیبود
دندانهای بسیاری از موجودات زنده ماهیتا با دندان ما فرق دارد و معایب دندانهای ما را از حیث آناتومی و جنین شناسی را ندارند !
کوسه ها احتمالا دندان درد نمی‌گیرند!
برای منشا جنینی و تکاملی باید به "بخش میانی هسته نخاعی عصب پنجم جمجمه ای" مراجعه کرد .
این عصب که همان عصب تریژمینال یا سه قلو نامیده میشود ، شاخه های حسی و حرکتی دارد که بحثش مفصل است ولی قسمت حسی آن از نظر تکاملی حس های دریافتی قسمت سرو گردن و دهان و دندان و پوزه و حتی قسمتهایی از گوش را دریافت میکند و کارکردش در اجداد ما دریافت حس محیطی برای ردیابی بوده است .
درواقع اعصاب دندان با منشاء عصب تریژمینال ، از طریق سوراخ کوچک کف ریشه دندان ، به داخل دندان مهاجرت کرده اند .
آنجا هم کنار شریانچه و وریدچه و لنفاتیک ، جایشان خیلی تنگ است ، به محض ورود التهاب ، تورم باعث فشار روی عصب و درد جانکاهی میشود که احتمالا بعد از درد یک نوع خونریزی ساب آراکنویید در جمجمه ، میشود آنرا شدید ترین درد قابل تجربه دانست ، یحتمل !
در خصوص این که اگر ما به عصب دندانی نیاز نداریم چرا وقتی عصب دندان توسط دندانپزشک به قول عوام کشیده میشود ، دندان طراوت و سلامت خودش را به مرور از دست میدهد؟ علتش عصب نیست . علت این است که همراه عصب ، شریانچه و وریدچه و لنفاتیک وارد پالپ میشود که باعث تغذیه و طراوت و زنده ماندن دندان میشود . با باز کردن پالپ توسط دندانپزشک ، همراه با عصب ، عروق تغذیه دندان هم معدوم میشود و دندان اگرچه سر جایش هست ولی میمیرد .
نظر تکمیلی آقای دکتر اورنگ در این مورد:
وقتی صحبت از دندان میشود طیف وسیعی از دندانهای مختلف را میشود در موجودات زنده متصور شد.
حیوانات قدیمی تر مثل کوسه ها و کروکودیل ها، در هر فک چند ردیف دندان دارند. کارکرد این دندانها صرفا شکستن و تکه تکه کردن است. این دندانها اگر بشکنند یا بیفتند، جانور بدون حس درد، بعد از مدتی دندان جدید پیدا میکند. شکستن دندان یک کوسه، مثل چیدن ناخن بنده و شما بدون درد است و دندان سیستم عصبی و حسی ندارد.
در آنسوی طیف دندانها، در پستانداری مثل دلفین، دندان وظیفه قطعه قطعه کردن یا جویدن ندارد. دندان دلفین فقط یک عضو حسی است که به عنوان آنتن یا شاید وسیله رزونانس، تشدید و دریافت امواج سونار استفاده میشود.
بدین صورت دلفین میتواند حتی بیرون از آب یا زیر بستر دریا را سونوگرافی کند و بطور مثال با بیرون پریدن از آب، به یک توپ آویزان از سقف استخر دلفیناریوم ضربه بزند.
اما دندان انسان در واقع یک ارگان مرکب است که قسمتی از آن حسی است و امروزه جز درد دندان، دستاوردی برای ما ندارد، قسمتی هم مسئول جویدن است.
به بیان دیگر سیستم عصبی بسیار حساس دندان که از عصب 5 کرانیال منشعب میشود، بازمانده همان ارگان سنسوری است که در اجداد ما وسیله دریافت اطلاعات محیطی بوده است.
دندان بدون عصب میتواند به سلامت و حیات خود ادامه بدهد ولی معمولا در فرآیندهای دندانپزشکی، باز کردن پالپ دندان و عصب کشی با آسیب عروق دندان و کاهش تغذیه و اکسیژن رسانی همراه است. لذا دندان به مرور تغییر رنگ میدهد و نیمه جان میشود.
